Fotowoltaika to inwestycja, która na ogół bardzo się opłaca, a władze naszego kraju wprowadzają wiele zmian, by coraz więcej osób chętnie inwestowało w budowę instalacji fotowoltaicznej, stawiając na własną niezależność i działanie na rzecz ochrony środowiska.
Początkiem listopada 2019 roku w życie weszła ustawa ujednolicająca podatek VAT na fotowoltaikę do 8%, co rzeczywiście wpłynęło na zwiększenie popytu na energię ze Słońca, ponieważ w niektórych przypadkach zapewniło oszczędność rzędu kilku tysięcy złotych. Wyższa stawka VAT nie została jednak całkiem zniesiona. Kiedy zapłacimy 8%, a kiedy 23% podatku VAT, instalując panele fotowoltaiczne?
Stawki VAT na fotowoltaikę przed zmianami
Zanim w 2019 roku w życie weszła nowa ustawa zmieniająca zasady naliczania podatku VAT, wyłącznie instalacje fotowoltaiczne zlokalizowane na dachach budynków mieszkalnych o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 300 m2 oraz mieszkań o powierzchni użytkowej do 150 m2, objęte były stawką 8%. Każda instalacja, która zamontowana została w miejscu innym niż dach budynku mieszkalnego, tj. na gruncie czy na dachu budynku gospodarczego, musiała zostać opodatkowana 23% stawką podatku VAT, nawet jeśli funkcjonalnie związana była z budynkiem mieszkalnym.
Kluczowym determinantem zmian w zakresie stawki VAT dla instalacji fotowoltaicznych okazała się poprawka definicji budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, która aktualnie mówi, że "budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym to obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2018 r. poz. 2389, z późn. zm.) funkcjonalnie z nimi związaną, z zastrzeżeniem ust. 12b.".
Kto skorzysta z 8% stawki podatku VAT?
Niższa stawka VAT na fotowoltaikę przeznaczona jest dla inwestorów, którzy montują panele fotowoltaiczne wyłącznie na potrzeby gospodarstwa domowego. Stawka 8% dotyczy każdego budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w myśl wyżej wymienionej definicji, czyli stawka VAT 8% znajduje swoje zastosowanie pod warunkiem, że powierzchnia użytkowa domu nie przekracza 300 m2, a mieszkania 150 m2, a montaż instalacji fotowoltaicznej służy spełnianiu potrzeb własnych. Do grupy, która aktualnie jest uprawniona do niższej stawki VAT na instalacje fotowoltaiczne, zaliczamy więc:
- Gospodarstwa domowe, których powierzchnia budynku nie przekracza 300 m2. Dotyczy to również rolników, którzy prowadzą działalność rolniczą, ale energię z instalacji fotowoltaicznej zamierzają wykorzystać na potrzeby własnego gospodarstwa domowego,
- Inwestorów zamieszkujących bloki i budynki wielorodzinne, których powierzchnia mieszkań nie przekracza 150 m2, a montaż instalacji fotowoltaicznych w obrębie budynku jest na potrzeby własne,
- Gminy oraz wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, które inwestują w montaż instalacji fotowoltaicznych w przypadku termomodernizacji budynku objętego społecznym programem mieszkaniowym o powierzchni do 300 m2.
Podstawową zmianą jest przede wszystkim to, że dla zastosowania stawki 8% lokalizacja paneli fotowoltaicznych nie ogranicza się już tylko do dachu budynku mieszkalnego - musi być z nim po prostu funkcjonalnie związana. Może być więc zainstalowana na gruncie, na budynku gospodarczym, a nawet na ścianie - ułatwia to techniczne projektowanie naszej elektrowni słonecznej, ponieważ w niektórych przypadkach dzięki niższej stawce VAT, możemy już zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych.
Kogo wciąż obowiązuje 23% stawki VAT na fotowoltaikę?
W myśl powyżej przedstawionych zasad, logicznym wydawałoby się, że indywidualni inwestorzy, którzy montują instalację fotowoltaiczną na budynku o powierzchni użytkowej powyżej 300 m2 lub mieszkania o powierzchni powyżej 150 m2, płacą już stawkę VAT w wysokości 23%. Istnieje jednak opcja częściowego naliczenia niższej stawki w wysokości 8% - wówczas proporcjonalnie dzielimy podstawę opodatkowania względem stosunku tego, jaka część powierzchni budynku podlega ustawowo niższej stawce, a jaka część ją przekracza i musi zostać naliczone 23% podatku VAT. Przykład: Budynek o powierzchni 450 m2, na którym zainstalowano panele fotowoltaiczne za 10 tysięcy złotych netto. Powierzchnia 300 m2 podlega 8%, a 150 m2 już 23% VAT - zgodnie z proporcjami 66% (około 6 600 złotych) podstawy opodatkowania podlega zatem 8% stawki, a 33% podstawy (około 3 300 złotych) podlega 23% podatku.
Ponadto, 23% stawką podatku od towarów i usług obciążeni są inwestorzy (w tym także rolnicy) montujący instalacje PV na potrzeby swojej działalności gospodarczej, czyli na hotelach, zakładach produkcyjnych, firmach itd. Dotyczy to również budynków użyteczności publicznej.